Bài học 7

Hình vẽ

Bài này giải thích cách thêm hình vẽ/hình ảnh vào LaTeX, cũng như làm thế nào để thay đổi các thông số cơ bản cũng như vị trí của hình.

Thêm các hình ảnh

Để thêm hình ảnh từ bên ngoài LaTeX, ta dùng gói graphicx. Gói này thêm câu lệnh \includegraphics vào LaTeX.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{graphicx}

\begin{document}
This picture
\begin{center}
  \includegraphics[height=2cm]{example-image}
\end{center}
is an imported PDF.
\end{document}

Ta có thể thêm các tệp có định dạng EPS, PNG, JPG và PDF theo cách này. Nếu bạn có nhiều tệp cùng tên nhưng khác định dạng, bạn nên thêm đuôi tệp vào câu lệnh, ví dụ \includegraphics{example-image.png}. (Gói graphicx sẽ đoán đuôi tệp nếu bạn không cung cấp nó.)

Bạn có thể thấy ta đã dùng một môi trường mới ở đây, center, để căn giữa hình ảnh. Trong một bài ở phần sau, ta sẽ nói nhiều hơn về các khoảng cách và việc chỉnh vị trí của các thành phần văn bản.

Thay đổi một số thông số của hình ảnh

Câu lệnh \includegraphics có nhiều tùy biến để kiểm soát kích thước vầ hình dạng của hình ảnh được thêm vào. Một vài tùy biến như vậy được dùng rất thường xuyên, do đó ta nên biết chúng.

Cần thiết nhất có lẽ là các tùy biến cho phép ta thay đổi chiều rộng (width) và chiều cao (height) của một hình ảnh. Giá trị các tùy biến này thường được cho dưới dạng tỉ số tương đối so với \textwidth, \linewidth (độ rộng phần chữ trong trang giấy) hay \textheight (độ cao phần chữ trong trang giấy). Hai câu lệnh \textwidth và \linewidth khá tương tự nhau, và thường thì cho kết quả xuất ra giống nhau: \textwidth là độ rộng của phần chữ trên toàn trang giấy, trong khi \linewidth là độ rộng hiện tại của dòng chữ – hai giá trị này đôi khi khác nhau (bạn có thể kiểm tra sự khác nhau giữa chúng bằng tùy biến lớp văn bản twocolumn). LaTeX sẽ tự động thu nhỏ hoặc phóng to ảnh để tỉ lệ chiều rộng/chiều dài ảnh vẫn được giữ nguyên.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{graphicx}

\begin{document}
\begin{center}
  \includegraphics[height = 0.5\textheight]{example-image}
\end{center}
Some text
\begin{center}
  \includegraphics[width = 0.5\textwidth]{example-image}
\end{center}
\end{document}

Bạn cũng có thể phóng to/thu nhỏ (scale) ảnh, hay xoay (angle) nó. Một vài thứ khác bạn có thể muốn làm đó là cắt hình ảnh bằng clip hay trim.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{graphicx}

\begin{document}
\begin{center}
  \includegraphics[clip, trim = 0 0 50 50]{example-image}
\end{center}
\end{document}

Làm hình ảnh trở nên linh động

Thông thường trong ngành sắp chữ, đặc biệt với những văn bản kỹ thuật, các hình ảnh thường được chuyển sang một vị trí khác trong văn bản. Những hình ảnh như vậy được gọi là các thành phần linh động. Các ảnh thường được thêm vào như các phần linh động để chúng không tạo ra khoảng trắng quá lớn trong trang giấy.

\documentclass{article}
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage{graphicx}
\usepackage{lipsum}

\begin{document}
\lipsum[1-4] % Một vài đoạn văn mẫu

Test location.
\begin{figure}[ht]
  \centering
  \includegraphics[width=0.5\textwidth]{example-image-a.png}
  \caption{An example image}
\end{figure}

\lipsum[6-10] % Thêm một vài đoạn văn mẫu nữa
\end{document}

Ở đây, LaTeX chuyển vị trí của hình ảnh và tiêu đề ảnh ra khỏi vị trí Test location tới phía trên cùng của trang sau đó, vì trong trang đầu tiên không còn đủ chỗ cho nó. Tùy biến ht ảnh hưởng cách LaTeX đặt vị trí một phần linh động; hai chữ này có nghĩa là hình ảnh có thể được giữ nguyên vị trí như trong mã nguồn (cạnh Test location), hay được chuyển sang phần trên của trang tiếp theo. Bạn có thể dùng tới bốn chữ cái như vậy:

Ở một bài sau, ta sẽ xem làm cách nào để tạo ra các đường dẫn đến các hình linh động trong văn bản của bạn.

Ta có thể thấy là ta đã căn giữa hình ảnh bằng \centering thay vì dùng môi trường center. Trong một hình linh động, ta nên dùng \centering để căn giữa vì nếu dùng center sẽ có quá nhiều khoảng trống theo chiều dọc trang giấy.

Bài tập

Thử thêm một hình ảnh bạn có, thay vào hình ảnh ‘mẫu’ mà ta có ở ví dụ trên.

Thử xem bạn có thể làm được gì với height, width, angle và scale.

Dùng tùy biến width để thay đổi kích thước tương đối của một ảnh so với \textwidth và một ảnh khác so với \linewidth. Thử xem sự khác nhau về cách hoạt động của hai câu lệnh này bằng việc dùng tùy biến lớp twocolumn.

Dùng lipsum để tạo ra một đoạn văn bản mẫu đủ dài, sau đó thử thêm các phần linh động với các tùy biến khác nhau. Các tùy biến khác nhau hoạt động với nhau như thế nào?